Категории: Межконфессиональное и межнациональное общение, Михаил Гичанский

Скажыце, а што Вы памятаеце пра мясцовага памешчыка?

Там рядам была іменіе Дзедзіна. Так называемае. Там гдзе-та была шэсць дамоў, там былі людзі, у каторых не была зямлі. Вот ані там служылі ў этага памешчыка. У яго была дзе-та дваццаць кароў, была бальшое эта зданіе для кароў, памешчэніе, для лашадзей. Дзе-та была, навернае, васемнаццаць лашадзей. Былі ўпряжкі, целегі такіе на две лошадзі. І то ж самае. Людзі іх запрягалі, а управ... Был в іменіі пастроен для іх посреді этага іменія, называлі пакой. Двух яр.., двухпавярховы дзерэвяннае зданіе бальшое, многа комнат было. І там жыл вот гэтат, там не памешчык проста был управляюшчый, а сам пан был гдзе-та то лі в Вильнюсе. У яго была гдзе… в Докшыцкам раёне многа іменій. Яго звалі пан Слатвінскій. У яго была Дзедзінскае іменіе, патом у Лапутах была іменіе, была Гняздзілава іменіе. Па эціх іменіях, іх там вун, рэдка дзе-та, можа, раз у квартал з другімі панамі на брычках прывазілі. Он там аглядался, его там встрэчалі. Тут был управляюшчый. Абыкнавенны, ну, ціпа брыгадзіра. Ва-первых, он был умный, граматный. Зямлі там была многа, нада была расчытаць гдзе пасеіць, скока пасеіць, скока навозу. Вот. І ўбраць, і змалаціць, і што б рабочым даць, і што былі малако падоена атвезено ў Докшыцы, што б лошадзі накормлены, і накошана травы на зіму скаціне. Этат управляюшчый ён там работал дзень і ноч. Его фамілія Пасажыцкій. У эціх Пасажыцкіх была чэцвера дзецей. Двайнюкі былі Олюсь і Болюсь. Эта маі, на гад мяне маложэ. Мы вмесце хадзілі ў школу. Патом была Люся і Чэсь, младшыя дзеці. Ані то, ну, мальчышкі, канешне, ніхто не работал. А патом ужэ…

Да, я хацеў спытацца, а як людзі адносіліся да пана, да вось гэтага адміністратара?

Добра адносіліся. Ва-первых, ані былі незавісімы друг ад друга. Эці ў дзерэўні каждай хазяін імел карову, пачці каждый. Вот такіх, как мы бедных, ну, можа чалавек пяць-шэсць без кароў. Нада ж была гдзе-та пасціць, а землі та былі панскія. Ну, пан жа ж разрэшал участкі. Дык васнаўном кароў пасцілі в лесу. Я удзівляюсь, пачему шчас па лесах не пасцяць кароў. Все паля былі заняты і луга касілісь. Кароў выганялі в лес і в лесу пасцілісь кароў. І мой бацька был пастухом у аднаго пана как ісці в Тумілавічы там Іллюша Гугнавы звалі. У яго пасціл кароў гдзе-та кароў, кароў была двенаццаць, навернае. Был всё лета пастухом толька в лесу. Я ж не хадзіл в школу, прыдзём с мамай туда. А мы зналі была такая ель на.., на сучку вісіць торбачка. Мы ўжо дастанем. Яму што далі на абед он жа нам атложыт. Мы его взялі і дамой. Он тожэ пасціл. Так што людзі былі так, не касалісь этага памешчыка. Он нікаго не трогал. Патом, што інцірэсна была. Эта кагда. Был жа ўражай, канчалі ўборку эту. Всё зерно свезлі, аддалі госпастаўку, раздзялілі эцім рабочым. Патом дзелалі дажынкі. І был в этом іменіі, была буквай «П» ліпы, алея высажаны красіва. А пазней яго называлі круг. Бальшая плошча і круг абсажана сірэнью, а пасрадзі ста.., была плашчатка, кругом скамейкі. Там бывала как паны прыяжалі і там аддыхалі. І эты самы управляюшчый дзелал дажынкі. У Рачных была тры мужыка, звалі Кажарачкі. Іван, Пеця ігралі на скрыпках, цымбалах, а бацька бас. Он нанімал эціх самых музыкантаў. Ані ігралі і сабі… Дык, калі была ўборка ўражая, дык он жа прыяжал к дзярэўню, брал людзей. Людзі бралі, бабы сярпы, рады старацца. Там жа поле бальшое і жалі. Он іх там карміл, абеды давал, сазывал на этат вечар. Там і танцавалі, там і ўгашчал іх. Эта была, значыць, красіва дажэ. Я помню был пацаном, запомніл эта.

Вы гэта самі бачылі?

Сам бачыў, гэта ўсё на маіх глазах была.

Исследователь: Алег Каляга, старэйшы выкладчык, ГрДУ імя Я. Купалы