Категории: Семья, Михаил Гичанский

А якія былі вясковыя святы? Што Вы памятаеце? 

Ой, свя... святаў было многа. І очы так... Таржэствен... Напрымер, первае свята Новы год. Ну так как всегда. Я помню, мы ўжо прыйшлі... прыхадзіў у школу сабіралі ці скамейкі, парты, ставілі ёлку пасрэдзіне. З абложак цетрадзей сінінькія, красныя вязалі кружкі. Такія цэпочкі делалі, вешалі. Ну вакруг ёлкі хадзілі там. Учыцель ужо давал нам па две канфеткі там. Вот патом прыхадзілі... Раждзество самы бальшой празнік. Тут ужо мож... Был жа пост перад эцім, пасцілі. Капуста і агурцы салёныя і картошка і вся еда. А ў ко малако было слівалі в бочкі. Стаяла эта малако там гдзе-та в вараўні. Пост. А патом ужо варылі сала, калбасы, гналі самагонку вціхаря, патаму што водкі не была. Пілі, гулялі, жэнілі Цярэшку. Парэнь выб... дзевушку, а дзе... Была маладзёжы многа-многа. А па... пайдут танцэваць, гдзе-та дваццаць пар танцуют. Вот парэнь дзевушку берёт, значыць, жэніць Цярэшку. Там і музакантаў наймалі, там на гармошке рыпаў. Ну друг другу там па кругу, там былі песні, прыпеўкі такія. Цярэшкі этай. На втарой дзень в этай жэ хаце, вду бжа... дзерэвенскую бальшую хату, ставілі стары, сталы ставілі вакруг сцен і ўжо там мужык этат жэніх, парэнь абязацельна брал з сабой выпіць бару бутылак. Ну а ўжо дзевушка старалась как можна лучшэ. Тагда ж не была ні катлет, ні амлет, ні сардэляк, ні калбасы.Ну місачка дамашняй калбасы, сала і там лепёшачак спекут, мёдам памажут і вот. А маць ідзёт ззадзі сматрэць, как мая дочка будзет лучшэ ілі нет? І вот садзяцца за стол все, а там ужо был... паяўляецца бацькаў старшы был Іллюша Карніловіч. І вот садзяцца і тут, значыць, выпівают. Полна хата людзей. Все так смотрят. Ну а тут на іх: «Будзь здарова!» І эта ўжо ў хату перадаецца ту румку. Вот. І патом ужо кагда нап’юцца, наедзяцца чэраз уліцу пераходзяць в дом, там танцуют. Танц... Патом апяць прыхоят. І былі случаі в основном вот хто з кем Цярэшку жэніць, тот з ней ужэ патом жы... на ей і жэніцца. Вот. Патом Пасха. Самы бальшой празнік Пасха. І вот кагда бабы лён прадут, кудзеля там жа ана раздзеляецца. А было такое мяління называ... ужо. Адходы. Эці мужыкі на, на кручкі вілі такія верёвкі длінныя, дзелалі клубкі бальшыя. На... намачывалі в кірасіне, патом выразалі длінны шост па метраў шэсць, прывязвалі калючай, другой провала.., калючай провалакай этат клубок, зажыгалі і да цэркві, у тым жа не было цэркві тры кілометра. Вот наша Дзедзіна сабіраецца, парні, дзевушкі чалавек сорак. Нясут вперэдзі этат факел, агонь гарыт там. Там з Рачных ідут, тожа... Там са Сценкі. І окала цэркві дзерэвень пяць-шэсць саберуцца з эцімі факеламі. Ну там молюцца, там мы ў цэркаў не хадзілі. На заўтра ідут на кладбішча. Кажды яйкі ў карманах, нам пацанам ужо бацька хросны давал. У біткі там. Ай, пабілася – у карман этаму у ік... ідёт дамой полныя карманы яек. Патом такія дзелалі карытцы, дзелалі длінныя. І вот каціцца і какое яйцо пападзёт он забірает. Такая і... ігра народная была. Весь дзень. Патом падходзіт Троіца. На Троіцу людзі падмітаюць, убіраюць, белюць хаты, высекаюць в лесу берёзкі. Садзюць май, берёзкі, ідут на... на озера, аір рвут. Це дарожкі все аірам пасыпают, у хаце на окнах, пад бэлькамі. Запах такой. І тожэ там выпівка, закуска. Такія празнікі народныя. І была інцірэснее і веселей. Яшчэ адно раскажу. Начнёцца мне... Што запомнілась я был такой. Ну любапытны. Наша дзерэвня раздзелілась на два. Тут па серэдзіне стая... і цепер кладбішча, цэркаў маленькая. Тут, значыць, гара, брук паложаны, каменная дарога, а з этага брука да самага леса там не была, был пясок. Там звалі, там бор. Баравыя. Лес, бор начынался. І вот тут на гарэ сабіраюцца, у ко... каждай хаты было паложана такія не даска, не была дасок, прама брэ... брэвно зчэсана. І вот сабіраюцца, седят. Дзеўкі седят пают. Гдзе-та чалавек можэт дваццаць, можэт дваццаць пяць, пою... А нам жа інцірэсна. Ну ці ну... мальчышкі там мы, там і в сад залезем кое-каму. І эта кагда ідзёт уборка уражая. І вот ані пают, а я так во седзі... слушаеш. Какіе галаса! А патом вы... выбежым с... к іменію Дзедзінскаму была полкілометра. Слышым там у Сценкі ўжо пают. І вот такая песня мо... модная «То-то». Што за песня? Паняція не імею. І там пают. Мы тады... Чэрэз всю дзерэвню да лесу дабежым. У Рачных пают. Вот кажэцца, вот жылі бедна, посна елі, пелі, а как танцэвалі. Был такой Язэп аднаглазы вот. Тут у нас он умер. Замець, музыкант. Вот цяпер што танцуюць? І я вот часта был вот на свадьбах. Ніхто не ч... эт.. эта, эта не танцы. Эці танцы іх, можа, не ўчылі, іх ніхто не у... эта не танец. Тагда этат Язэп первая эта полька, сначала. Ой, дзеўку схваціл і пашол в том ужо в станцэ ў музыканта ў прэтрашку в такт. І все це мальцы чалавек пятнаццаць эта лампа так вот шатаецца дажэ. Ад эта ад топата. Эта былі танцы. Патом «кракавяк», патом «бадзіфір», патом «падыспань», патом «свеціць месяц», патом «на рэчэньку», патом «лысы», патом «а мы проса сеялі». Эта столька была танцаў. І кажды танец імел сваё калена. А патом дабавілі ж поч... я ж Польша «обэрак» і «мазурка». Эта польскія танцы і «краковяк». Нада ж умець танцаваць. І все ўмелі, іх ніхто не ўчыл. Адзін ад аднаго. Я до сіх пор помню, кагда я пашол в армію стаял з вінтовкай на пасту. Думаю, я ж прыеду дамой, я танцаваць не ўмею. І я з этай вінтовкай вакруг этага склада, што ахранял я «мазурку» научылся танцаваць і «обэрка», і «кракавяк», і «падыспань», і все эці танцы. Сам сабой, друг ад друга ўчылісь. І эці дзеўкі пают. А выйдзеш там, а там гдзе-та кілометр рэка, рэчка, а тут лес. І так вот стаіш вот. Хто вот не панімаець эта. Вот эта нада, нада душой панімаць. Не проста так вот. Запах сасны, вот па беларуску «водар». Такая ціш, такой ідзёт водар ад рэкі, падымаецца туман дзе-та палметра, вот такой белай пеленой. Ідзёт, ідзёт, медленна ідзёт, а там слышыш эта пці... перапёлкі «піць-палоць», пцічкі там. Такая вот. І вот эта ўжо да... да дзерэўні даходзіт туман. Вот, вот в этат туман так бежыш і весь мокры. Прыдзёш дамой в краваць завалішся. І вот, вот слыш, што душа аддыхаеш. Ужэ з... я прыбежал дамой з этага вечары і ані ешчо есці... таму што нечыва. Нет, нет ужы..., нет на стале нічыво, там ужо пра яду і не спрашываеш. Завалі... я буду спаць на печы. Я на печ там, печ цёплая заваліш і сплю. Вот как правадзілі мо... как, как інцірэсна, как была весела. Вот эта так. Ніхто кікуда не ўежал. Рэдка хто вот. Ну мая сестра, ну... мы былі бедныя. Ну вот у этава хазяіна была. Как абычна вот. Дажэ вот был такой Хведар. У ево чэтыры, шэсць сыноў. А ў ево поле. І што ані дзелалі сыны? Жалі, то што ў нево не была баб. Ідзёт маць вперэдзі, а тады ідут тры сыны сярпом жнут. Каво будуць нанімаць? У каждава сваё поле. А ўжо был такой Саўка. Тры сына, тры дочкі. У каждава свая работа. Сядут кушаць рукі так апусцят сідзят, сварылі чыгун картошкі.Бацька прыходзіт в бальшой таз картошку высыпал. Патом берёт, цебе две, цебе две, раздзеліл. «Можна есці». Ані ўжо вот капусты. Так вот жылі. 

Исследователь: Алег Каляга, старэйшы выкладчык, ГрДУ імя Я. Купалы